Parafia w Józefowie ma już 100 lat!

Na terenie miasta Józefowa funkcjonują obecnie trzy parafie rzymskokatolickie: w Błotach, w Michalinie i w Emilianowie. Parafią-matką dla dwóch parafii w Józefowie oraz dla parafii rzymskokatolickiej w Falenicy jest erygowana w 1919 roku w Emilianowie vel Józefowie parafia p.w. Matki Bożej Częstochowskiej.

Na przełomie XIX i XX wieku mieszkańcy Emilianowa, Nowej Wsi, Błot i Falenicy najczęściej udawali się do kościoła w Zerzeniu (Zerzniu), mieszkańcom Rycic i Białek (Białka) bliżej było do świątyni w Wiązownie, a mieszkańcy Świdrów Małych, Anielina i Jarosławia wędrowali do kościoła w Karczewie, gdzie proboszczem przez wiele lat był ks. Feliks Pyzalski.

W 1901 roku mieszkańcy wsi: Emilianów, Nowa Wieś, Świdry Małe, Błota, Falenica, Jarosław, Anielin, Aleksandrówek, Rycice, Białki (Białek), Józefów należących do powiatu warszawskiego i nowomińskiego guberni warszawskiej Królestwa Polskiego, postanowili zbudować kościół w Emilianowie vel Józefowie i w tym celu powołano Komitet Budowy Kaplicy w Józefowie pod Otwockiem zwany także Komitetem Budowy Kościoła.

Przygotowania do budowy trwały ponad rok, a dwie morgi gruntu pod budowę kościoła ofiarowali mieszkańcy Emilianowa – Andrzej Przybyłko i Wojciech Lech.

12 listopada 1902 roku aktem poświęcenia kamienia węgielnego, którego z powodu braku kapłana dokonał prezes Komitetu Budowy Kościoła Wacław Wicherkiewicz, rozpoczęto prace budowlane.

Jednonawowy kościół posiadający trzy ołtarze został zbudowany z dobrowolnych ofiar miejscowego społeczeństwa i letników. Prace przy budowie kościoła trwały trzy lata i 27 sierpnia 1905 roku ks. biskup Kazimierz Ruszkiewicz uroczyście poświęcił świątynię.

Po wybudowaniu, poświęceniu i oddaniu do użytkowania świątyni Komitet Budowy Kaplicy w Józefowie pod Otwockiem (zwany także Komitetem Budowy Kościoła) przekształcił się w Radę Gospodarczą Kościoła w Józefowie. 22 września 1909 roku z materiałów pozostałych po budowie świątyni rozpoczęto budowę plebanii wg planu Andrzeja Kijewskiego, ale z powodu braku funduszy prace postępowały opieszale.

Nowy kościół w Emilianowie vel Józefowie prawnie podlegał parafii Zerzeń. Msze święte i nabożeństwa w nowej świątyni odprawiane były tylko w niedziele i święta, a celebrowali je zapraszani księża. W latach 1905-1906 do kościoła w Józefowie przyjeżdżał ks. Feliks Pyzalski były proboszcz z Karczewa (przyjaciel Andriollego), a po jego śmierci, w latach 1906-1914 przyjeżdżał zakonnik ks. Wójcik, a następnie ks. Sarneński [Sermański] – prefekt z Warszawy.

W maju 1914 roku w Emilianowie w niewykończonej jeszcze plebanii zamieszkał ks. Klemens Grefkowicz pochodzący z diecezji płockiej. W ciągu pięciu lat jego pobytu plebania została wykończona, a wokół niej założono ogród.

1 maja 1919 roku ks. Grefkowicz został odwołany z posługi duszpasterskiej i powrócił do Płocka. Po jego odejściu Rada Gospodarcza Kościoła oraz mieszkańcy rozpoczęli starania o utworzenie parafii w Emilianowie. 31 maja 1919 roku wysłano w tej sprawie prośbę do Kurii Metropolitalnej Warszawskiej, która została pozytywnie przyjęta.

24 sierpnia 1919 roku mieszkańcy wsi w miejscowościach Emilianów, Nowa Wieś, Świdry Małe, Błota, Falenica, Anielin, Aleksandrówek, Rycice, Białek (Białki) i Józefów oraz sołtysi tych wsi zebrali się w celu uchwalenia funduszu dla proboszcza i służby kościelnej zgodnie z wymogami Kurii Metropolitarnej Warszawskiej. Uchwalono także, iż „ziemi pod Cmentarz grzebalny 2 morgi i 6 morgów dla proboszcza zobowiązali się ofiarować bezpłatnie, z tak zwanego ogólnego pastwiska, włościanie Emiljanowscy na drugiej stronie plantu kolejki nawprost Kościoła, gdzie ma być wycięta droga – aleja w prostej linji od Kościoła do plantu kolejki, prowadząca na Cmentarz grzebalny”. Ponadto powiększony został cmentarz kościelny, a mieszkańcy „zobowiązali się dać bezpłatnie grunt, tak jak było dawniej przy Kościele, to jest posunąć parkan w stronę swoich posesji pp. Józef Przybyłko i Stanisławowa Julja Lech, za co niech Im Bóg wynagrodzi”. Uchwałę podpisało wówczas 80 osób.

11 października 1919 roku Arcybiskup Metropolita Warszawski Aleksander Kakowski podpisał dekret erekcyjny nr 5653, mocą którego z dniem 1 listopada 1919 roku „do parafii Józefów vel Emilianów należą wszystkie grunty wsi: Emilianów vel Józefów, Nowa Wieś, Błota, Falenica, Świdry Małe, Anielin vel Jarosław, Rycice, Białki i Aleksandrówek” (wille Michalin dołączyły do parafii w Józefowie na początku 1920 roku). Treść dekretu została ogłoszona w czterech kościołach w: Zerzeniu (Zerzniu), Karczewie, Wiązownie oraz w Józefowie vel Emilianowie. Za wykonanie dekretu odpowiadał dziekan praski ks. Ignacy Kłopotowski, a pierwszym proboszczem parafii w Józefowie vel Emilianowie został ksiądz Mieczysław Królak.

Opracował Robert Lewandowski
na podstawie

Józefów. Historia parafii,
która dała początek miastu
, Józefów 2019